کاربرد هیدرازین چیست و در چه زمینه هایی مورد استفاده قرار می گیرد؟ هیدرازین یک ترکیب آلی با چگالی مشابه آب است که در زمینه واکنش های شیمیایی سنتتیک بسیار کاربرد دارد. همچنین این ترکیب در برخی از سوخت های موشکی استفاده می شود. می توان گفت هیدرازین بسیار سمی و خطرناک است؛ به خصوص زمانی که با آب مخلوط نمی شود. اما در کنار این خطرناک بودن، در بسیاری از صنعت پزشکی وشیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد.
حال اگر می خواهید در مورد کاربرد هیدرازین و ساختار آن بیشتر بدانید؛ در این مطلب همراه ما باشید.
آشنایی با ویژگی های هیدرازین
هیدرازین به عنوان یک مواد آلی شناخته می شود که با جابجای یک یا چند اتم توسط گروه عالی هیدرازین به وجود می آید. البته این ترکیب به صورت طبیعی هم قابل دستیابی است که از برخی میکروارگانیسمها مثل مخمر باکتری ها و قارچ ها قابل دسترسی است.
این ترکیب ساخته شده از ساختار مولکولی بسیار ساده به شکل H2N-NH2 نوشته می شود که پیوند کوالانسی بین دو اتم ازت کاملاً مشخص است. برای آشنایی دقیق تر با ساختار مولکولی می توان گفت یک جفت مولکول آمونیاک برای تشکیل پیوند با یکدیگر ترکیب شده اند که هنگام از دست دادن یک هیدروژن در مولکول آمونیاک این ترکیب به دست می آید.
خصوصیات ساختاری هیدرازین بسیار شبیه پروکسید هیدروژن گازی است و مانند آمونیاک یک باز شیمیایی شناخته میشود. اما نسبت به آمونیاک ۱۵ برابر ضعیف تر است.
بیشتر بخوانید: کاربرد متانول یا همان الکل چوب
یک باز بسیار واکنش دهنده و کاهنده
هیدرازین به عنوان یک ترکیب بسیار واکنش دهنده و کاهنده شناخته می شود و از کاربردهای بیولوژیکی آن گرفته تا ساخت آنزیمی که موجب از بین بردن برخی انتقال دهنده های عصبی تحریک کننده می شود. در واقع هیدرازین در صنعت پزشکی، حوزه روانپزشکی بسیار کاربرد دارد.
البته امروزه به خاطر وجود داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای استفاده از مشتقات هیدرازین بسیار کمتر شده است.
کاربرد هیدرازین؛ از سوخت موشک ها تا حلیم کاری
در ادامه با کاربرد هیدرازین آشنا می شوید که در صنعت های مختلف این ترکیب مشاهده می شود:
1.بیشترین کاربرد هیدرازین، سوخت موشک ها و هواپیماها:
بیشترین کاربرد هیدرازین ساخت سوخت موشک ها و هواپیما و فرآوردههای تنباکو است همچنین از این ترکیب برای تولید مواد شیمیایی کشاورزی مانند سموم دفع آفات بسیار استفاده می شود.
2. تولید نمک هیدرازونیم:
نمک هیدرازونیم بر اثر واکنش هیدرازین با اسیدهای معدنی به دست می آید. هیدرازین یک ترکیب هسته دوست است که به راحتی با سولفونیل هالیدها و آسیل هالیدها حمله می کند.
3.تهیه ترکیب های ناجور حلقه:
هیدرازین به خاطر داشتن دو آمین از راه فشرده سازی همراه با الکترون دوست ها ترکیب های ناجور حلق را می سازند.
4. حضور در واکنش های تشکیل مواد آلی:
هیدرازین در بسیاری از واکنش های تشکیل دهنده مواد آلی به ویژه ساخت دارو، رنگ کردن الیاف و پارچه ها و همچنین عکس برداری حضور دارد.
دیگر کاربردهای این ترکیب شامل موارد زیر است:
- کاتالیز واکنش های بسپارسازی
- لحیم کاری
- باتری سوختی
- حذف اکسیژن در دیگ های بخار و جلوگیری از خوردگی لوله های دیگ بخار
بیشتر بخوانید: با خواص استون آشنا شوید.
آیا هیدرازین برای سلامتی انسان خطرناک است؟
افرادی که محیط کاریشان در معرض هیدرازین قرار دارد، باید در برابر این ترکیب نهایت دقت را داشته باشند. همچنین افرادی که دخانیات مصرف می کنندف در محیط دارای هیدرازین قرار می گیرند. معمولا این دسته از افراد ابتدا با علائم کوتاه مدت مانند سوزش چشم ها، بینی و گلو، سرگیجه، سردرد، حالت تهوع، تشنج و … مواجه می شوند. قرار گرفتن در معرض این ماده به اندازه زیاد باعث آسیب دیدگی کبد، کلیه و سیستم عصبی مرکزی در انسان می شود. همچنین بر اثر تماس هیدرازین با پوست مشکل درماتیت پوستی را به همراه دارد.
گزارشات بسیاری بر اثر مواجه شدن با هیدرازین در حیوانات هم مشاهده شده است؛ مانند مشکلات ریوی، کبد و تیروئید.
تولید هیدرازین در چند گام
برای اولین بار هیدرازین در سال ۱۸۸۹ توسط تئودور کورتیوس به دست آمد. هیدرازین را میتوان در چندین مرحله از ترکیبهای مختلف مانند آمونیاک، هیدروژن پروکسید، اگزادیرین و استون تهیه نمود ابتدا استون و آمونیاکی با یکدیگر واکنش می دهند که محصول به دست آمده از این ترکیب با هیدروژن پروکسید اکسید شده و اگزادیرین تولید می شود.
در این سه مرحله کربن و اکسیژن و ازت هم حضور دارند که از طریق آمونیوکافت، دو اتم ازت به یکدیگر پیوند خورده که هیدرازون در آخر تولید می شود. هیدرازون هم با چند برابر استون واکنش داده که با آبکافت کردن به هیدرازین تبدیل می شود و در آخر هم استون دوباره آزاد خواهد شد.
جمع بندی
هیدرازین کاربردهای بسیاری دارد. اما هنگام قرار گرفتن در معرض آن باید دقت بسیاری داشته باشید. در صورت غفلت ممکن است چشم، بینی و گلویتان تحریک شود. حتی هنگام مواجه شدن غلظت بالای این ترکیب کبد، کلیه ها و سیستم عصبی تحت تاثیر قرار می گیرند.
حال اگر این ترکیب را برای حوزه کاری خود نیاز دارید روی صفحه محصول کلیک کنید.